Bitácora en obras e mantemento!

Chegou o momento de darlle unha volta a esta bitácra que leva un par de décadas activa e precsa adaptarse aos novos tempos e actualizarse.

PORQUE, POR QUE OU PORQUÉ?

Esta entrada está destinada a coñecermos os usos de porque, por que e por qué. Para facermos un uso adecuado cómpre saber que:

Porque: pode ser a) unha conxunción causal 'por causa de': Non irei ao espectáculo porque teño moito traballo; b) conxunción final 'para que': Vén a Galicia porque adora nosa paisaxe e cultura e c) conxunción concesiva 'aínda que': Porque ti o digas, non vou levar o paraugas á rúa.  

Por que: pode ser a) a unión da preposición por + pronome relativo que: A ordenanza por que nos rexemos neste concello poden solicitala en versión electrónica; b) a preposición por + pronome interrogativo que: Non sei por que non te atopei.

Finalmente, por qué é un substantivo que expresa 'causa, motivo': Gustaríame saber o por qué da túa ausencia.

Agora só nos falta poñer en práctica estas indicacións!

TERMOS ESENCIAIS DE VACINAS

Novamente a Área de Terminoloxía do Servizo de Normalización Lingüística da USC pon ao noso dispor, en liña, unha relación de 125 rexistros relacionados co ámbito das vacinas baixo o nome Termos esenciais de vacinas, que están aloxados no coñecido bUSCatermos. Esta compilación de voces complementa a publicada hai uns meses baixo o nome Termos esenciais da Covid-19.

Nesta ocasión os 125 rexistros están relacionados co ámbito das vacinas, as súas tipoloxías e as campañas de inmunización, como se indica na nota explicativa que acompaña a publicación. Amais de cada voz achégase a área ou áreas temáticas na cal se inscribe, os nomes polos que se coñece en galego, español e inglés e, en case todos os casos, ofrécese a definición en galego.

Finalmente, cómpre destacar que a selección do corpus se realizou tendo en conta as Follas de información de vacinas do Servizo Galego de Saúde ademais doutros recursos como Terminologia de les vacunes, Vaccination glossary e Vaccine&Immunization.

TERMOS ESENCIAIS DA COVID-19

O ano 2020, marcado pola pandemia da Covid-19 (si, con xénero feminino), xerou a necesidade de nomear en galego novos conceptos que ata o momento non tiñan denominación. 

Este traballo abordouno Xusto Rodríguez Río dende o Servizo de Normalización Lingüística da Universidade de Santiago baixo o título Termos esenciais da Covid-19 . Trátase dunha longa listaxe de case 200 termos, que remiten á ficha correspondente no bUSCatermos, ofrecidos en tres linguas (galego, español e inglés) e inscritos dentro da área sanitaria e epidemiolóxica.

Dende esta bitácora dámoslle os parabéns ao seu autor por un traballo tan necesario nos tempos que corren.

GALICIA NOMEADA: UN PROXECTO DE MICROTOPONIMIA COOPERATIVA 

A riqueza toponímica de Galicia é ben coñecida por todos e por todas, de feito a macrotoponimia (ou toponimia maior) está recollida no Noménclator de Galicia. Con respecto aos microtopónimos (ou topónimos menores), estes son moi abundantes na nosa sociedade e, por desgraza, moitos deles acaban desaparecendo ao existiren unicamente na memoria das persoas de máis idade. Para evitar isto, o Seminario de Onomástica da Real Academia Galega puxo en marcha unha interesante ferramenta dixital chamada Galicia Nomeada, que nos permite rexistrar a microtoponimia e divulgala entre toda a sociedade. 

Galicia Nomeada ofrece unha versión para escritorio e unha aplicación para móbiles (Android e iOs) que nos permiten xeoreferenciar os nomes do territorio da contorna elixida e acompañalos de fotografías, textos e gravacións coa pronuncia, lendas asociadas ou descricións, segundo se indica na páxina do proxecto.

Os nomes das leiras, fontes, montes, penedos, regos, camiños, entre outros, funcionaron e, nalgúns casos, aínda seguen funcionando como localizadores xeográficos e forman parte dun patrimonio de gran riqueza que sería unha mágoa que se perdese.

O APÓSTROFO

O apóstrofo é un signo ortográfico que marca a elisión dunha ou máis vogais nunha palabra. É moi frecuente o seu uso en linguas coma o italiano, o francés, o inglés e o catalán; amais, no galego tamén podemos empregar este signo ortográfico nos seguintes casos:

a) Para reproducir tal cal a prosodia do galego oral ou dialectal. Por exemplo, na adiviña: Catro na cama, / catro na lama, / dous parafusos / e un que ll’ azana.

b) Para os títulos das obras ou cabeceiras de publicacións, só cando o artigo inicial vai precedido das preposicións de ou en: Leuno n’ A Nosa Terra, Estou estudando os personaxes d’ Os dous de sempre, pero nunca Quedou durmido *c’ Os Eoas nas mans.

Cando empregamos os procesadores de texto debemos ter conta e non confundir a tipografía do apóstrofo [’] coa do acento agudo [´], pois son signos diferentes.

RECURSOS PARA ESTUDAR DEREITO EN GALEGO DA MAN DO SERVIZO DE NORMALIZACIÓN LINGÜÍSTICA DA USC

Retomamos a actividade desta bitácora presentado unha serie de recursos útiles á hora de traballarmos a linguaxe xurídica e administrativa en galego, ofrecidos polo Servizo de Normalización da Universidade de Santiago de Compostela.

Os materiais ofrécense divididos en catro apartados: formación, lexislación en galego, manuais e vocabulario específico. En concreto, a sección de manuais recolle unidades didácticas elaboradas por profesorado de dereito da propia Universidade de Santiago.

Aqueles e aquelas que traballades acotío nestes ámbitos tedes aquí unha boa páxina de referencia.

GLOSARIO DE TERMOS XURÍDICOS DUBIDOSOS (castelán-galego)

Retomamos de novo as entradas desta bitácora cunha ferramenta que, de seguro, vos ha ser moi útil no desenvolvemento do voso traballo cotiá. Trátase do Glosario de termos xurídicos dubidosos (castelán-galego) da autoría de Martín Ramos Insua, cuxa edición dixital viu a luz no ano 2008 da man do Servizo Lingüístico do Colexio de Avogados de Santiago de Compostela e coa colaboración da Secretaría Xeral de Política Lingüística.

Amais, esta obra lexicográfica tivo a súa versión en papel nun dos números da revista Avogacía Compostelá.

A DIÉRESE

A diérese é un trazo (¨) que se pon sobre o i ou o u para indicar que hai que pronuncialo. Noutras linguas, coma o alemán -por citar un exemplo- é un signo moi frecuente, pero en galego o seu uso limítase aos casos:

a)      En que hai que pronunciar o ü: bilingüe, pingüín, etc.

b)      1^a e 2^a  Persoa plural dos copretéritos (ou pretéritos imperfectos) dos verbos rematados en -aer, -oer, -aír, -oír e -uír: caïamos, caïades, roïamos, roïades, saïamos, saïades, oïamos, oïades, construïamos, construïades, etc. A diérese nas segundas persoas deste tempo verbal serve para desfacer a ambigüidade coas mesmas persoas do presente de subxuntivo e a súa presenza indica ademais que o ï forma unha sílaba independente, a pesar de ser átono: ca-ï-a-mos.

Por exemplo:

→ Pte. de subxuntivo: caiamos/caiades

Oxalá non caiamos da dorna.

Para facer puenting é preciso que caiades da ponte.

→ Cpto. de indicativo: caïamos/caïades

Cando andabamos en bicicleta e non existían as beirarrúas caïamos sempre nas cunetas.

Lembrades cando non caïades da burra por máis explicacións que vos deran?

TERMOS ESENCIAIS DE ADMINISTRACIÓN ELECTRÓNICA

Dende a área de terminoloxía do Servizo de Normalización Lingüística da Universidade de Santiago de Compostela chéganos unha nova obra lexicográfica relacionada co ámbito da Administración e descargable en formato .pdf. Trátase dos Termos esenciais de administración electrónica, da autoría de Xusto A. Rodríguez Río, que pon ao noso dispor en galego, español, francés, inglés e catalán un total de 164 entradas (entre completas e remisivas), organizadas en sete campos temáticos: Conceptos xerais; Análise, mellora e simplificación de procesos; Calidade de planificación estratéxica; Infraestruturas tecnolóxicas; Procedemento administrativo e Seguridade e Tramitación electrónica.

Parabéns a Xusto A. Rodríguez Río por compartir connosco esta obra, que a partir de agora terá un oco no noso andel da linguaxe administrativa!