UNHA CUESTIÓN DE NÚMERO... CAFÉS E REIS

Desta volta imos facer unha pequena reflexión sobre a formación do plural das palabras rematadas en vogal ou ditongo. Estes días puiden ler nun bar un anuncio publicitario exposto na rúa que dicía *cafeses; na mesma semana escoitei un anuncio radiofónico promocionando un coñecido parador compostelá, que falaba do "hostal dos *Reises Católicos". Para evitarmos este tipo de erros lingüísticos, que poden afear a publicidade de calquera establecemento, cómpre recordar que todas as palabras rematadas en vogal (café) ou ditongo (rei) forman, na lingua galega, o plural en -s e nunca en -es. Deste xeito, temos que falar de cafés, sofás, aulas, reis, leis, etc.

Aproveitando esta indicación, recollemos un cadro resumo sobre a formación do plural, que podedes ampliar consultando as Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego.

CONTEXTOS	FORMACIÓN DO PLURAL	EXEMPLOS
→  Palabras rematadas en vogal ou ditongo	engaden –s	sofá-sofás  rei-reis
→  Palabras rematadas en vogal + -n	engaden –s	camión-camións  reunión-reunións
→  Palabras rematadas en –r ou –z	engaden -es	trailer-traileres  nariz-narices
→  Palabras agudas rematadas en –s	engaden -es	noiés-noieses  cempés-cempeses
→  Palabras graves rematadas en –l	engaden -es	débil-débiles  fácil-fáciles
→  Monosílabos rematados en –l	engaden -es	mel-meles  mal-males
→ Polisílabas agudas rematadas en -l	engaden -is e  perden o –l	cadril-cadrís  animal-animais  cruel-crueis
→ Palabras graves ou esdrúxulas rematadas en -s ou graves rematadas en –ns	mantéñense  invariables	o lapis-os lapis  o luns-os luns
→ Palabras rematadas en -x [ks]	mantéñense  invariables	fax-os fax  tórax-os tórax